๐ก ๋ณธ ๋ฌธ์๋ '์์ฑํญ๋ฒ์์คํ (GNSS) ์ ๋ฆฌ(1): GPS, GNSS, RTK ๋ฑ'์ ๋ํด ์ ๋ฆฌํด๋์ ๊ธ์ ๋๋ค.
์ด๋ค ๋ถ์ผ๋ ์์ ์ ์์น๋ฅผ ํ๋จํ ๋ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ๊ณ ๋ คํ๋ ์์คํ ์ธ '์์ฑํญ๋ฒ์์คํ (GNSS)'์ ์ด๋ก ์ ์ ๋ฆฌํ์์ผ๋ ์ฐธ๊ณ ํ์๊ธฐ ๋ฐ๋๋๋ค.
1. ์ฉ์ด ์ ๋ฆฌ
๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ๋ด์ฉ์ ๋ค์ด๊ฐ๊ธฐ ์์ ์ฉ์ด๋ฅผ ๋ช ๊ฐ์ง ์ ๋ฆฌํ๊ณ ์ ํ๋ค.
- ์ธก๋(Surveying): ์ง๊ตฌ ์์ ์ฌ๋ฌ ์ ๋ค์ ์์น ๊ด๊ณ์ ํน์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ณ ํํํ๋ฉฐ, ์ธก์ , ์ฌํํ๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ์ธก๋์๋ ์ธก๋์ฉ ์ฌ์ง ์ดฌ์, ์ง๋ ์ ์, ๊ฑด์ค ์ฌ์ ์ ๋๋ฉด ์์ ๋ฑ์ ํฌํจํ๋ค.
- ์ธก์(Positioning): ์ง๋ฌผ์ ์์น๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฃผ๋ก ์ด๋์ฒด๊ฐ ์์ ์ ์์น์ ์๋, ๊ฒฝ๋ก ๋ฑ์ ์์๋ด๋ ์์น ๊ฒฐ์ ๊ธฐ์ ์ด๋ค.
- ํญ๋ฒ(Navigation): ํ์ฌ ์์น๋ก๋ถํฐ ๋ชฉ์ ์ง๊น์ง ์ด๋์ํค๋ ๊ธฐ์ ์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ๋ก ์ด๋์ฒด์ ์์น์ ์๋๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ์ง๋ฌผ(์ง๋ฌธ)(Ground Reference)/์ฒ๋ฌธ(Astronomial)/์ ํ(Radio)/๊ด์ฑ(Inertial)/์์ฑ(Satellite) ํญ๋ฒ ๋ฑ์ด ์๋ค.
- ๊ธฐ์ค๊ตญ(Base Station): ์ธก๋ ๋ฐ ์ธก์, ํญ๋ฒ์ ๊ธฐ์ค์ด ๋๋ ์ (์์น) ํน์ ์์ ๊ธฐ๋ฅผ ๋ปํ๋ค. ๋ณดํต ๊ณ ์ ๋์ด ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ์ด๋๊ตญ(Rover)์ ํญ๋ฒ์ฉ ์์ ๊ธฐ๋ก GPS ์์ ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ด๋ํ๋ค.
๋ฐ์์ ๋ณด๊ฒ ์ง๋ง, GPS์ GNSS๋ ๊ทธ ์ค๋ช ์์ ๋์ผํ๋ค ๋ณด์๋ ๋๋ค. GPS๊ฐ GNSS์ ์ผ์ข ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ GPS ์ด๋ก ์ด๋ผ ๋์ด ์์ง๋ง GNSS ์ด๋ก ์ด๋ผ ์๊ฐํ์.
2. GPS์ ๊ฐ์
GPS๋ Global Positioning System์ ์ฝ์ด๋ก, GPS ์์ฑ์์ ๋ณด๋ด๋ ์ ํธ๋ฅผ ์์ ํด ์ฌ์ฉ์์ ํ์์น๋ฅผ ์ ์ ์๋ ์์ฑํญ๋ฒ์์คํ (GNSS)์ ์ผ์ข ์ด๋ค. 1973๋ ๋ฏธ๊ตญ ๊ตญ๋ฐฉ๋ถ์์ ๊ตฐ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ์ ์์ํ์๋ค.
GPS๋ ํ์ฉ ๋ถ์ผ๋ฅผ ์๋์ ๊ฐ์ด ๋ํ์ ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค.
- ์๊ฐ ๋๊ธฐ(Time Synchronization)
- ์ธก์(Positioning): ์์ฑ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ๊ธฐ๊น์ง ์ ํ ๋๋ฌ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ก ์์ ๊ธฐ์ 3์ฐจ์์ ์์น ๊ฒฐ์
- ์ธก๋(Surveying): ๊ธฐ์ง์ ์ ์ขํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฏธ์ง์ ์ ์ขํ๋ฅผ ๊ตฌํ๋ค. 4๊ฐ ์ด์์ ์์ฑ์ ๋์๊ด์ธกํด ์์์ฐจ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ค.
- ํญ๋ฒ(Navigation), ์์ธ ๊ฒฐ์ , ์์น๊ธฐ๋ฐ์๋น์ค ๋ฑ
๋ชจ๋ GPS ์์ฑ์ 20,2000km์ ๊ณ ๋๋ฅผ 12์๊ฐ์ ์ฃผ๊ธฐ๋ก ์ง๊ตฌ๋ฅผ ๋๋ฉฐ, ์ง๊ตฌ ์ ๋๋ฉด๊ณผ
์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ด๋ฃจ๋ ๊ถค๋๋ฉด์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๊ถค๋๋ ์ด 6๊ฐ๋ก ์ฉ 1๊ฐ์ ๊ถค๋๋ฉด ๋น 4๊ฐ์ ์์ฑ์ ์์น์์ผฐ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ง๊ตฌ ์ด๋ ์ง์ ์์๋ ๋์์ 5~8๊ฐ์ ์์ฑ์ ๋ณผ ์ ์๋ค.3. GNSS
GPS๋ ๋ฏธ๊ตญ์ ์์คํ ์ด๋ฉฐ, ์ด์ ๋น์ทํ๋๋ก ๋ค๋ฅธ ๊ตญ๊ฐ๋ค๋ ์์ฒด์ ์ธก์ ์์คํ ์ ๊ตฌ์ถํ๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฉ์ณ GNSS๋ผ๊ณ ํต์นญํ๋ค. GNSS๋ Global Navigation Satellite System์ ์ฝ์ด๋ก, ์์ฑ์์ ๋ฐ์ ํ ์ ํ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ ๋ฐํ ์ธก์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
์ง๊ตฌ ๊ถค๋ ์์ ์์ญ ๊ฐ์ ์์ฑ๊ตฐ์ด ์ ์ง๊ตฌ๋ฅผ ๊ด์ธกํ ์ ์๋๋ก ํจ์ผ๋ก์จ ์ฌ์ฉ์์๊ฒ ์์น, ํญ๋ฒ, ์๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ฐฐ์น๋ ์์ฑ๊ตฐ์ ์ผ์ ํ ํ์์ผ๋ก ๋ฐฐ์น ๋ฐ ์ ์งํ๊ณ , ํต์ ๋งํฌ๋ฅผ ํตํด ์์ฑ์ ์ ํํ ๊ถค๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ํ์ฌ๋ ์์ ์๊ณ๋ก ๋๊ธฐ์์ผ ์ก์ถํ๋ค.
ํ์ฌ ๊ธ๋ก๋ฒ GNSS๋ก๋ GPS(Global Positioning System, ๋ฏธ๊ตญ), GLONASS(GLObal NAvigation Satellite System, ๋ฌ์์), Galileo(์ ๋ฝ ์ฐํฉ), BeiDou(์ค๊ตญ)๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ธ์๋ QZSS(Quasi-Zenith Satellite System, ์ผ๋ณธ) NAVIC(Navigation Indian Constellation, ์ธ๋) ๋ฑ์ด ์กด์ฌํ๋ค.
- GPS : https://www.gps.gov/systems/gps/space/#orbits
- GLONASS : https://www.glonass-iac.ru/en/GLONASS/
- Galileo : https://ec.europa.eu/growth/sectors/space/galileo/launches_en
- Beidou : http://en.beidou.gov.cn/
- QZSS : https://qzss.go.jp/en/
- NAVIC : https://en.wikipedia.org/wiki/Indian_Regional_Navigation_Satellite_System
2020๋ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 113 ๊ฐ์ ํญ๋ฒ ์์ฑ์ด ์ง๊ตฌ ์ฃผ์๋ฅผ ๋๊ณ ์๋ค. 2022๋ ์๋ 125๊ฐ์ ์์ฑ์ด ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋์ด, 2002๋ 32๊ฐ์๋ ๊ฒ์ ๋นํด ์ฝ 4๋ฐฐ ์ด์์ ์ฆ๊ฐ์ธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ Urban Canyon ์ฒ๋ผ ๊ฐ์ ์์ฑ์ ์๊ฐ ์ ์ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์ ํ๋๋ฅผ ๋์ผ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ํ ๊ฐ๊ตญ์ GPS์ ํ๋ํ๋ฅผ ์ํด ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์์ฑ ์ ๋ฐ์ดํธ๋ฅผ ์งํ ์ค์ด๋ค.
+ Multi-Frequency, Multi-Constellation
์ต์์ ์ ํ๋๋ฅผ ์ป์ผ๋ ค๋ฉด ๊ฐ GNSS ์ฑ์ข(GPS, GLONASS, BeiDou ๋ฐ Galileo)์์ ๋ธ๋ก๋์บ์คํธํ๋ 2~3๊ฐ์ ์ฃผํ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ข์ต๋๋ค.
- ๋ค์ค ์ฃผํ์ ์์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ๋๊ธฐ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ธํ ๋ค์ํ ์ ํธ ์ง์ฐ์ผ๋ก ์ธํ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์ํํฉ๋๋ค.
- L1/L2 ์ฃผํ์ ์กฐํฉ์ด ๊ฐ์ฅ ์ผ๋ฐ์ ์ ๋๋ค. L5๋ ํ๋ํ๋ GPS, BeiDou ๋ฐ Galileo์ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค.
- ๋ณ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ ์๋ก ์์ฑ์ ๊ด์ธกํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์์ง๋๋ค. ๋์ ๋๋ ์ฅ์ ๋ฌผ ํ๊ฒฝ์์ ํนํ ์ค์
- ๋ค์ค ์ฃผํ์ ๋ฐ ๋ฐฐ์น๋ฅผ ์์ ํ ์ ์๋ GNSS ์์ ๊ธฐ ๋ฐ ์ํ ๋๋ฅผ ํ์ฉํด์ผ ํฉ๋๋ค.
4. ๊ตญํ ์ง๋ฆฌ์ ๋ณด์, ๊ตญํ ์ ๋ณดํ๋ซํผ
4.1. ์์ฑ๊ธฐ์ค์ ์๋น์ค
ํ์ฌ ๊ตญ๋ด 77๊ฐ์ ์์ฑ๊ธฐ์ค์ ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ตญํ ์ง๋ฆฌ์ ๋ณด์์์๋ ์ด ์์ฑ๊ธฐ์ค์ ์ ์ผ๋ณ ๊ด์ธก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ GNSS ํ์ฒ๋ฆฌ์ฉ์ผ๋ก ์ผ๋ฐ์๊ฒ ๊ตญํ ์ ๋ณดํ๋ซํผ์ ํตํด ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค. 2005๋ ๋ถํฐ๋ ์์ฑ๊ธฐ์ค์ ์ ์ด์ฉํด ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ณ ์ ๋ฐ์ ์์น๊ฒฐ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๋คํธ์ํฌ RTK ์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค.
์์ฑ๊ธฐ์ค์ ์ง๋ ๋ฐ ์ขํ ๋ค์ด๋ก๋๋ ๊ตญํ ์ ๋ณดํ๋ซํผ ์์ฑ ๊ธฐ์ค์ ํํฉ์์ ๋ณผ ์ ์๋ค.
4.2. GNSS ๋ฐ์ดํฐ ํตํฉ ์๋น์ค
8๊ฐ๊ธฐ๊ด(๊ตญํ ์ง๋ฆฌ์ ๋ณด์, ๊ตญ๋ฆฝํด์์ธก์์ ๋ณด์, ํ๊ตญ์ฒ๋ฌธ์ฐ๊ตฌ์, ์์ธํน๋ณ์, ํ๊ตญ์ง์ง์์์ฐ๊ตฌ์, ํ๊ตญ๊ตญํ ์ ๋ณด๊ณต์ฌ, ๊ตญ๊ฐ๊ธฐ์์์ฑ์ผํฐ, ์ฐ์ฃผ์ ํ์ผํฐ)์ด ์ฐธ์ฌํด GNSS๋ฐ์ดํฐ ํตํฉ์ฒด๊ณ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์ผ๋ฉฐ, GNSS ์์๊ด์ธก์์ ์ ๋ณด์ ์์ฑ ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํตํฉ์ ์ผ๋ก ๋ฏผ๊ฐ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค.
๋งํฌ์ ์ ์ํ๋ฉด ์๋น์ค๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์๋ค. NTRIP Client๋ฅผ ์ด์ฉํด GNSS ์ค์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ(RTCM)๋ฅผ ์์ ํ ์ ์๊ณ , ์ผ/์๊ฐ ๋จ์ GNSS ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐ์ดํฐ(RINEX)๋ฅผ ์์ ํ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ RINEX(Receiver Independent Exchange Format)๋? GPS ๊ด์ธก์น๋ฅผ ๋ฐ๋ ์์ ๊ธฐ์ ๊ตฌ์ ๋ฐ์ง ์๊ณ ๊ณตํต์ ์ธ ์์์ผ๋ก ๋ณํ๋๋ GPS ๋ฐ์ดํฐ ํ์์ผ๋ก, GNSS ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐ์ดํฐ์ด๋ค.
- GNSS ๋ฐ์ดํฐ ํตํฉ์ผํฐ: ์ค์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ(RTCM): https://www.gnssdata.or.kr/rtcm/getRtcmView.do
์ฐธ๊ณ
- [์์ธํน๋ณ์] GNSS ํํฉ: https://gnss.eseoul.go.kr/system_sub1_01
- [Blog] GPS ์ด๋ก : GNSS, RTK ๋ฑ: https://velog.io/@717lumos/GPS-GPS-%EC%9D%B4%EB%A1%A0-GNSS-RTK-%EB%93%B1